header-image

Σάββας Ρομπόλης, Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου / Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ

 

Περίληψη εισήγησης

 

  1. Πρόκειται ή όχι για Εμπορική Συμφωνία;

Ουσιαστικά δεν πρόκειται για εμπορική συμφωνία. Πρόκειται για μία γεωοικονομική και γεωπολιτική επιλογή που προβάλλεται ως συμφωνία ελεύθερου εμπορίου πλήρους απελευθέρωσης της διακίνησης αγαθών, υπηρεσιών, επενδύσεων και εργατικού δυναμικού, συμπεριλαμβανομένων της πνευματικής ιδιοκτησίας, των κρατικών προμηθειών, των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικής ασφάλισης, ύδρευσης, κλπ. Με άλλα λόγια οι ΗΠΑ προκειμένου να εξάγουν φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην Ευρώπη και την Γερμανία, αλλάζοντας τις ισορροπίες προμηθειών ενέργειας στην Ε.Ε. (γεωπολιτική – γεω-οικονομική στρατηγική) επιβάλλει την ΤΤΙΡ.

  1. Ποιος είναι ο κεντρικός στόχος αυτής της γεω-οικονομικής και γεωπολιτικής επιλογής;

Ο κεντρικός στόχος σε όρους της προσέγγισης στις αρχές του 1900 της Ρόζας Λούξεμπουργκ είναι η επιπλέον ζήτηση εκτός των ορίων του καπιταλιστικού κέντρου για την δυναμική αύξηση των κερδών. Σε όρους της νέο-αποικιακής προσέγγισης ο κεντρικός στόχος είναι η ένταση των συνθηκών μεταξύ των γεω-οικονομικών και γεω-πολιτικών σφαιρών ή δορυφόρων επιρροής. Σε όρους πολιτικής οικονομίας ο κεντρικός στόχος είναι η πλήρης διάρρηξη της σχέσης οικονομίας – κοινωνίας στις σημερινές συνθήκες συσσώρευσης του κεφαλαίου (κράτος και κεφάλαιο) και η δημιουργία όρων και προϋποθέσεων της πλήρους σύζευξης της σχέσης οικονομίας – αγορών (Κεφάλαιο – Κράτος). Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι η ΤΤΙΡ θα επιβάλλει την θεσμοποιημένη θέσπιση της κυριαρχίας των αγορών όχι μόνο στον κοινωνικό χώρο αλλά και στις κρατικές οντότητες. Αυτό σημαίνει ότι ενώ με το ισχύον καθεστώς μόνο ένα κράτος μπορεί να ενάγει ένα άλλο κράτος, με την ΤΤΙΡ το καθεστώς αυτό καταργείται και μία εταιρεία μπορεί να οδηγήσει στην διαιτησία τριών δικηγόρων από ένα σώμα 45-50 δικηγόρων ένα κράτος απαιτώντας αποζημίωση όταν το συγκεκριμένο κράτος πάρει μέτρα υπέρ των συμφερόντων των πολιτών του, τα οποία συνεπάγονται, κατά την κρίση της εταιρείας, μείωση των κερδών της.

  1. Η πλήρης αυτή απελευθέρωση των αγορών απέναντι στα κράτη και τις δημόσιες πολιτικές, δεν έρχεται σε αντίφαση με την διαπίστωση ότι μία από τις αιτίες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 ήταν η αυτονόμηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος από την πολιτική και τις αποφάσεις της;

Πράγματι, παρά αυτή την διαπίστωση το καθεστώς της ΤΤΙΡ διατηρεί την πλήρη απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών από τις δημόσιες πολιτικές στην σφαίρα κυκλοφορίας του κεφαλαίου και επιπλέον την διευρύνει θεσμοθετημένα στην σφαίρα της παραγωγής. Η γενίκευση αυτή σημαίνει την δημιουργία μίας μεγαλύτερης παγκόσμιας αγοράς με το καθεστώς ΤΤΙΡ σε όρους ασιατοποίησης της αγοράς εργασίας, των εργασιακών σχέσεων, των μισθών, της κοινωνικής ασφάλισης, της υγείας, κλπ. στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καταργώντας ακόμη και το ελάχιστο επίπεδο του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου. Και όλα αυτά θα συμβαίνουν με μία απειροελάχιστη αύξηση του ΑΕΠ (0,06%) σε Ευρώπη και ΗΠΑ και μία αύξηση 3 λεπτών την ημέρα στο κατά κεφαλή εισόδημα των κατοίκων τους σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας. Επίσης, σύμφωνα με το IFO (Γερμανικό Ερευνητικό Οικονομικό Ινστιτούτο) η κατάργηση των ήδη περιορισμένων δασμών μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει «μακροπρόθεσμα», σε 13,4% αύξηση του κατά κεφαλή εισοδήματος των ΗΠΑ, ενώ η αντίστοιχη αύξηση για τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 5%.

  1. Με αυτά τα δεδομένα ποιο μέλλον προδιαγράφεται για την Ευρώπη, την Ελλάδα και τους πολίτες τους;

Το μέλλον των ελλήνων και ευρωπαίων πολιτών είναι ανασφαλές και αβέβαιο με την σίγουρη βεβαιότητα όμως της επιδείνωσης του βιοτικού τους επιπέδου, δεδομένου ότι όχι μόνο απορρυθμίζεται το κοινωνικό κράτος στην Ε.Ε. και την Ελλάδα αλλά αποδιαρθρώνεται και θεσμοποιημένα ιδιωτικοποιείται. Με άλλα λόγια αυτό που έχει συμβεί στην Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια με την εφαρμογή των Μνημονίων και την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης θα συμβεί σε όλη την Ευρώπη, γεγονός που σημαίνει ότι όπως η Ελλάδα έχει μετατραπεί μία ειδική περιφερειακή οικονομική ζώνη στην Ευρώπη, το ίδιο η Ευρώπη θα μετεξελιχθεί σε Ειδική Οικονομική ζώνη των ΗΠΑ. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους και οι δύο πλευρές του Ατλαντικού επιδιώκουν την αδιαφάνεια, την μικρότερη δυνατή δημοσιότητα και την απόκρυψη του κοινωνικού κόστους αυτής της συμφωνίας. Για παράδειγμα ποιο θα είναι το μέλλον και το κοινωνικό κόστος του αγροτικού τομέα στην ΕΕ ο οποίος θα πληγεί, ίσως, περισσότερο από τους άλλους όταν έχει 30 εκατ. εργαζόμενους στην Ευρώπη και συμβάλλει κατά 3,5% του ΑΕΠ της;

  1. Τι κάνουμε για την αποτροπή έγκρισης αυτής της συμφωνίας;

Οι αμφισβητήσεις της συμφωνίας διευρύνονται και οι σχετικές μελέτες αποδεικνύουν ότι τα προβαλλόμενα ως οικονομικά οφέλη (αύξηση των επενδύσεων, των θέσεων εργασίας και των εισοδημάτων) δεν επαληθεύονται, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα αντίστοιχων συμφωνιών που έχουν υπογραφεί στο παρελθόν (Συμφωνία συνεργασίας του Ειρηνικού – Trans Pacific Partnership, TPP). Με αυτά τα δεδομένα το κίνημα που έχει διευρυνθεί στην Ε.Ε. και σε πολιτείες των ΗΠΑ απαιτείται να επεκταθεί ακόμη περισσότερο στα κράτη-μέλη με την δραστηριοποίηση νέων κοινωνικών, επιστημονικών και πολιτικών υποκειμένων και την ανάδειξη ότι συμφωνία αυτή αφορά μία γεωπολιτική επιλογή που διεισδύει στον θεσμικό και πολιτικό πυρήνα χάραξης της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.