Η ρωσική εισβολή σε μεγάλα τμήματα της Ουκρανίας όχι μόνο σηματοδοτεί τη θλιβερή κλιμάκωση του τέλους κάθε προσπάθειας για ειρηνευτική πολιτική στην Ανατολική Ευρώπη από τη δεκαετία του ’90, αλλά φέρνει και τις αριστερές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο αντιμέτωπες με μια σοβαρή πρόκληση. Όσο σημαντικό κι αν είναι να συμμορφωνόμαστε με τις θεμελιώδεις αξίες της αριστερής πολιτικής, κάνοντας έκκληση για διπλωματία αντί για πόλεμο και εντάσσοντας τη Ρωσία σε μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η σημερινή ρωσική κυβέρνηση δεν έχει καμία σχέση με τις αξίες αυτές. Μόνο να καταδικάσουμε και να απορρίψουμε μπορούμε τον πόλεμο ενάντια στην Ουκρανία με όλες τις συνέπειές του.
Οι εικόνες που φτάνουν σε εμάς είναι σοκαριστικές. Ακούμε αναφορές για νεκρούς και τραυματίες. Έχει ξεκινήσει η υπερσυσσώρευση αγαθών από κάποιους, ενώ πολλοί προσπαθούν να εγκαταλείψουν τις μητροπόλεις για επαρχιακές περιοχές – όταν δεν πάνε σε γειτονικές χώρες. Αυτός που υποφέρει από τις εχθροπραξίες είναι ο ουκρανικός λαός και σε αυτόν απευθύνουμε την αλληλεγγύη μας. Ελπίζαμε να μη χρειαστεί να ξαναδούμε ποτέ τέτοιες εικόνες.
Η Ουκρανία είναι μια από τις πιο φτωχές χώρες της Ευρώπης και οι κοινωνικές συνθήκες στην επικράτειά της είναι τεταμένες εδώ και χρόνια. Δεν είναι παράξενο που ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία και η αγανάκτηση έχουν βρει εκεί τόσο γερό πάτημα. Ο πόλεμος θα αποδυναμώσει ακόμα περισσότερο την ουκρανική οικονομία, καθώς καταρρέουν οι ξένες επενδύσεις. Εκτιμάται ότι ήδη η χθεσινή επίθεση κατέστρεψε τόσο μεγάλο μέρος των υποδομών, ώστε θα χρειαστεί σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας.
Ο πόλεμος και οι προσφυγικές ροές μέσα στην Ουκρανία και προς τα δυτικά της σύνορα είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν τη χώρα για μεγάλο διάστημα στο μέλλον. Το κατά πόσο θα παραμείνουν ανοιχτά τα σύνορα και θα ανακουφιστεί η ανθρωπιστική συνθήκη με κάθε μέσο εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη-μέλη της. Ένας καλός τρόπος για να βοηθήσουμε τους Ουκρανούς να βρουν καταφύγιο στην ΕΕ θα ήταν η εξαίρεσή τους από τη βίζα εισόδου. Θα πρέπει να αρθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, όπως στην περίπτωση των πιστοποιητικών εμβολιασμού που αναγνωρίζει η Ευρώπη, καθώς πολλοί Ουκρανοί έχουν εμβολιαστεί με κινεζικά εμβόλια. Η ΕΕ θα πρέπει να ιδρύσει ένα ταμείο που θα υποστηρίζει τα γειτονικά κράτη της Ουκρανίας, τα οποία θα δεχτούν τους πρόσφυγες.
Οι ενέργειες της Ρωσίας θα πρέπει να καταδικαστούν χωρίς δεύτερη σκέψη. Παρ’ όλα αυτά, η κατάσταση είναι σύνθετη και θα ήταν δύσκολο να βρεθούν απλές λύσεις, ώστε να αναγκαστεί να σταματήσει τις εχθροπραξίες η Ρωσία. Σε κάθε περίπτωση, η βία δεν πρέπει να απαντάται με βία – παραείναι επικίνδυνο να τραβήξουμε παραπέρα αυτή την ανεξέλεγκτη κατάσταση. Θα πρέπει να προωθήσουμε αποφασιστικά τις διπλωματικές λύσεις. Οι κυρώσεις μπορεί να βοηθούν ώστε να σταματά η χρηματοδότηση από ορισμένες πηγές, αλλά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να πλήξουν τα λάθος άτομα –τους φτωχότερους Ρώσους– και, συνεπώς, να τροφοδοτήσουν ακούσια τον εθνικισμό.
Ο δρόμος για την ειρήνη περνά αναγκαστικά από την αναζήτηση λύσεων στο πλαίσιο του ΟΗΕ και με βάση το Χάρτη του. Θα πρέπει να δείξουμε ξεκάθαρα στη Ρωσία ότι η διεθνής κοινότητα καταδικάζει την εισβολή και την παραβίαση της διεθνούς νομοθεσίας. Ωστόσο, θα πρέπει να συνεχίσουμε να αναζητούμε μια λύση στη διαμάχη από κοινού με τη Ρωσία. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Δύση θα πρέπει να αναπτύξει μια νέα πολυμερή αρχιτεκτονική ασφαλείας πέρα από το ΝΑΤΟ, καθώς και μια νέα πολιτική ύφεσης στην Ευρώπη, που να περιλαμβάνει την Ουκρανία και όλες τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής.
Ακόμα κι αν ο δρόμος είναι μακρύς, η στρατιωτικοποίηση οδηγεί πάντα σε απώλειες αμάχων. Πράγμα που πρέπει να αποφευχθεί. Χρειάζεται μια ευρεία διεθνής συμμαχία, από κοινού με την κοινωνία των πολιτών και την Αριστερά της Ρωσίας και της Ουκρανίας, που να στέλνει ξεκάθαρα το μήνυμα: Κατεβάστε τα όπλα! Όχι στον πόλεμο!
