Ειδική Οικονομική και Υγειονομική Ζώνη της Μανωλάδας: η υποκρισία της Πολιτείας ξεπερνά κάθε προηγούμενο
του Αποστόλη Καψάλη*
Ούτε η πανδημία και τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσια υγείας στάθηκαν ικανά για μια μικρή έστω βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαμονής πολλών χιλιάδων εργατών γης στην ευρύτερη περιοχή της Μανωλάδας. Το αντίθετο μάλιστα… Πλάι στα γνωστά από τα προηγούμενα χρόνια προβλήματα προστίθενται πλέον η αναδουλειά λόγω μείωσης της εξαγωγικής οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και ο φόβος για τον κορωναϊό σε μια ξεχασμένη από όλους περιοχή της επικράτειας. Στο βίντεο που ακολουθεί οι μπαγκλαντεσιανοί κυρίως εργάτες γης στη Μανωλάδα εξηγούν με ευγένεια και αξιοπρέπεια τα προβλήματα αυτά, τα οποία αναμένεται να επιδεινωθούν κατά την φετινή καλλιεργητική περίοδο μέχρι το καλοκαίρι. Ειδικότερα δεν σημειώνεται καμία απολύτως βελτίωση των συνθηκών διαμονής των μεταναστών μολονότι η κατάσταση αυτή στηλιτεύεται ρητά στο κείμενο της γνωστής καταδικαστικής σε βάρος της Ελλάδας απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Κρύο και υγρασία το χειμώνα, αφόρητη ζέστη και αποπνικτική ατμόσφαιρα την άνοιξη και το καλοκαίρι πλάι σε στίβες σκουπιδιών. Η απουσία πόσιμου νερού και κατάλληλων τουαλετών αποτελούν το επιστέγασμα ενός απάνθρωπου περιβάλλοντος διαβίωσης στις παραγκουπόλεις που αναπτύσσονται συχνά λίγες μόλις δεκάδες μέτρα μακριά από την κεντρική πλατεία του χωριού. Την ίδια στιγμή τα έξοδα τρέχουν και τα μεροκάματα συρρικνώνονται. Από τη μία μεριά το «ενοίκιο» και τα έξοδα διαβίωσης στο γκέτο της Μανωλάδας διατηρούνται, ενόσω οι ανάγκες των οικογενειών στη χώρα καταγωγής για εμβάσματα παραμένουν ασφυκτικές. Παραδόξως, στο πλαίσιο της καραντίνας λόγω της απαγόρευσης της εισόδου των εποχικών εργατών γης κυρίως από την Αλβανία, οι εργαζόμενοι της Μανωλάδας και όλοι οι μόνιμα εγκατεστημένοι στη χώρα αλλοδαποί εργάτες γης καθίστανται προοδευτικά υπέρ-απαραίτητοι για τις υπόλοιπες καλλιέργειες προϊόντος του χρόνου σε όλες τις Περιφέρειες. Με αφορμή αυτή τη συγκυρία έλλειψης εργατικών χεριών η Πολιτεία σε πνεύμα αυθεντικής υποκρισίας, όχι μόνο δεν νομιμοποιεί το καθεστώς διαμονής αυτών των εργαζομένων, αλλά ελαστικοποιεί περαιτέρω το πλαίσιο ακραίας εκμετάλλευσής τους. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αξιοποιεί (ΠΝΠ, 13/04/2020) το ρυθμιστικό πλαίσιο της δουλικής και καταναγκαστικής εργασίας του άρθρου 13Α(Ν. 4251/2014) της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και στο όνομα των έκτακτων αναγκών μεταξύ άλλων: α) παρατείνει τις εξάμηνες άδειες εργασίας (και όχι διαμονής) με μόνη την υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη, β) καταργεί τον ρόλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης συγκεντρώνοντας όλες τις αρμοδιότητες στα τοπικά αστυνομικά τμήματα και γ) αναστέλλει την τυπική προσκόμιση της έγγραφης σύμβασης εργασίας ή της απόδειξης του κατάλληλου καταλύματος ακόμη και για τις νέες άδειες που θα εκδίδονται έως 30 Ιουνίου. Αυτή η ιδιότυπη αυτοσύμβαση εργασίας του εργοδότη σε συνδυασμό με τον ενισχυμένο ρόλο της Αστυνομίας παραπέμπει μάλλον σε καταστάσεις που εύλογα προκαλούν συνειρμούς με τα ναζιστικά στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Οι σκέψεις για «προώθηση» δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και αιτούντων άσυλο σε αυτό το καθεστώς απασχόλησης και διαμονής παραπέμπουν αναπόφευκτα σε μια εικόνα συγκοινωνούντων δοχείων, όπου η σύγκριση του επιπέδου ζωής ανάμεσα στα campsκαι στα γκέτο των αγροτικών περιοχών χάνει το νόημά της. Εν μέσω μάλιστα πανδημίας…
* Ο Δρ. Καψάλης Απόστολος, είναι επιστημονικός συνεργάτης στο ΙΝΕ/ΓΣΕΕ.
